Atıf Yılmaz Batıbeki (1925 - 2006)

Tam ismi Atıf Yılmaz Batıbeki; (9 Aralık 1925'te Mersin'de dünyaya geldi ve 5 Mayıs 2006 akşamı İstanbul'da vefat etti, mezarı Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır. Yeşilçam'ın nitelik ve nicelik olarak en fazla üreten yönetmenlerindendir. Atıf Yılmaz, 119 filme imzasını attı, 51 filmin senaryosunu yazdı ve 27 filmin yapımcılığını üstlendi.

Üniversite öncesi öğrenimini Mersin'de tamamlayan Batıbeki, bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde okuduktan sonra resime olan ilgisi nedeniyle Güzel Sanatlar Akademisi'nin Resim Bölümü'ne geçiş yaparak eğitimini tamamladı. Öğrencilik dönemi ve sonrasında da Nuri İyem Atölyesi'nde resim çalışmaları yaptı.

Batıbeki, bir süre film eleştirmeni, ressam ve senaryo yazarı olarak çalıştıktan ve iki filmde yönetmen yardımcılığı yaptıktan sonra, 1951 yılında ilk konulu filmi Kanlı Feryatla yönetmenliğe başladı. Türk sineması içinde yer aldığı süreçte bir çok meslek örgütünün kuruculuğunda ve yönetiminde yer aldı. Yönettiği son film 2004 ylında Eğreti Gelin oldu. Türk sinema tarihinin 1950 sonrası evrelerini onun filmlerinde görmek ve gözlemlemek mümkündür. Her dönemin moda ve ticari akımları paralelinde filmler yapmıştır. Filmlerinde sıradanlaştırmadan tutturduğu kalite ile de örnek olmuştur. Sinema anlayışında sanattan çok ticari kaygıları gözlemlemek mümkündür. Türk sinemasının gişe yapan filmlerinde hep onun imzası oldu. Bu anlamda bir tarz olarakta Türk sinema tarihinde özel bir yere ve öneme sahiptir.

Türk sinemasının tanınan bir çok yönetmeninden; Zeki Ökten, Yılmaz Güney, Şerif Gören, Ali Özgentürk, Halit Refiğ gibi ünlü yönetmenlerin yetişmesinde katkısı oldu. Atıf Yılmaz'a, 1991 yılında Hacettepe Üniversitesi tarafından Sanatta Onursal Doktora payesi verildi. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde en çok ödül alan yönetmen olarakta tarihe geçti. Atıf Yılmaz'ın son ödülü; Ankara Uluslararası Film Festivali kapsamında verilmekte olan geleneksel 'Aziz Nesin Emek Ödülü' oldu.

Türk sinemasına 'kadın'ı öğrenen yönetmen olarakta geçmiştir. Türk sinemasının önemli kadın oyuncuları ile yaptığı filmler:
Türkan Şoray: 'Kölen Olayım' (1969), 'Kara Gözlüm' (1970), 'Ateş Parçası', 'Güllü', 'Unutulan Kadın', 'Yedi Kocalı Hürmüz' (1971), 'Cemo', 'Zulüm' (1972), 'Güllü Geliyor Güllü' (1973), 'Selvi Boylum Al Yazmalım' (1977), 'Mine' (1982)
Müjde Ar: 'Adı Vasfiye' (1985), 'Aaah Belinda', 'Dul Bir Kadın', 'Asiye Nasıl Kurtulur'
Hale Soygazi: 'Bir Yudum Sevgi' (1984) , 'Kadının Adı Yok', 'Bekle Dedim Gölgeye'
Özel hayatında üç evilik yaptı; Nurhan Nur, Ayşe Şasa ve son olarak yazar Vedat Türkali'nin kızı Deniz Türkali ile evliydi.


Kronoloji
1947 - Tavanarası Ressamlar Topluluğu'na" katıldı.
1947 - "Beş Sanat" dergisinde sinemayla ilgili yazıları yayınladı.
1950 - Semih Evin'in asistanı olarak sinemaya geçti
1951 - İlk yönetmenlik çalışması Kanlı Feryat
1960 - Orhan Günşiray ile Yerli Film şirketini kurdu.
1966 - Güneş Film’i kurdu.
1980 - Ömer Kavur ve Yavuz Özkan ile birlikte ADAF'ı kurdu.
199? - 33. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde, ‘yaşam boyu onur ödülü’
1991 - Hacettepe Üniversitesi tarafından “sanatta onursal doktora” payesi verildi.
2003 - 40. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin İlk Onursal Başkanlığı
2005 - 30 Eylül Hastaneye kaldırıldı, Antalya.
2006 - 16-26 Mart Ankara Uluslararası Film Festivali, 'Aziz Nesin Emek Ödülü'


Filmleri - Yönetmen (119)
Kanlı Feryad - 1951
Mezarımı Taştan Oyun - 1951
İki Kafadar Deliler Pansiyonunda - 1952
Aşk Izdırabtır - 1953
Hıçkırık - 1953
Şimal Yıldızı - 1954
Kadın Severse - 1955
Dağları Bekleyen Kız - 1955
İlk Ve Son - 1955
Beş Hasta Var - 1956
Gelinin Muradı - 1957
Bir Şoförün Gizli Defteri - 1958
Yaşamak Hakkımdır - 1958
Kumpanya - 1958
Karacaoğlan'ın Kara Sevdası - 1959
Bu Vatanın Çocukları - 1959
Ala Geyik - 1959
Ayşecik Şeytan Çekici - 1960
Suçlu - 1960
Dolandırıcılar Şahı - 1960
Ölüm Perdesi - 1960
Seni Kaybedersem - 1961
Tatlı Bela - 1961
Kızıl Vazo - 1961
Allah Cezanı Versin Osman Bey - 1961
Battı Balık - 1962
Beş Kardeştiler - 1962
Bir Gecelik Gelin - 1962
Cengiz Han'ın Hazineleri - 1962
İki Gemi Yanyana - 1963
Azrailin Habercisi - 1963
Yarın Bizimdir - 1963
Kalbe Vuran Düşman - 1964
Keşanlı Ali Destanı - 1964
Erkek Ali - 1964
Sayılı Dakikalar - 1965
Hep O Şarkı - 1965
Taçsız Kral - 1965
Murat'ın Türküsü - 1965
Sevgilim Bir Artistti - 1966
Toprağın Kanı - 1966
Ah Güzel İstanbul - 1966
Ölüm Tarlası - 1966
Pembe Kadın - 1966
Harun Reşid'ın Gözdesi - 1967
Balatlı Arif - 1967
Kozanoğlu - 1967
Yasemin'ın Tatlı Aşkı - 1968
Cemile - 1968
Köroğlu - 1968
Kızıl Vazo - 1969
Kölen Olayım - 1969
Menekşe Gözler - 1969
Aşktan da Üstün - 1970
Zeyno - 1970
Kara Gözlüm - 1970
Darıldın Mı Cicim Bana - 1970
Battal Gazi Destanı - 1971
Ateş Parçası - 1971
Güllü - 1971
Unutulan Kadın - 1971
Yedi Kocalı Hürmüz - 1971
Cemo - 1972
Utanç - 1972
Köle - 1972
Zulüm - 1972
Gelinlik Kızlar - 1972
Günahsızlar - 1972
Kambur - 1973
Güllü Geliyor Güllü - 1973
Mevlana - 1973
Zavallılar - 1974
Kuma - 1974
Salako - 1974
İşte Hayat - 1975
Çapkın Hırsız - 1975
Deli Yusuf - 1975
Hasip İle Nasip - 1976
Baş Belası - 1976
Tuzak - 1976
Mağlup Edilemeyenler - 1976
Baskın - 1977
Yangın - 1977
Selvi Boylum, Al Yazmalım - 1977
Acı Hatıralar - 1977
Güllüşah İle İbo - 1977
Seyahatname - 1977
Kibar Feyzo - 1978
Minik Serçe - 1978
Köşeyi Dönen Adam - 1978
Adak - 1979
N'Olacak Şimdi - 1979
Talihli Amele - 1980
Deli Kan - 1981
Dolap Beygiri - 1982
Mine - 1982
Seni Seviyorum - 1983
Şekerpare - 1983
Bir Yudum Sevgi - 1984
Dağınık Yatak - 1984
Adı Vasfiye - 1985
Dul Bir Kadın - 1985
Asiye Nasıl Kurtulur - 1986
Değirmen - 1986
Aaahhh Belinda - 1986
Kadının Adı Yok - 1987
Hayallerim, Aşkım Ve Sen - 1987
Arkadaşım Şeytan - 1988
Ölü Bir Deniz - 1989
Berdel - 1990
Bekle Dedim Gölgeye - 1990
Safiyedir Kızın Adı - 1991
Düş Gezginleri - 1992
Tatlı Betüş - 1993
Gece, Melek Ve Bizim Çocuklar - 1993
Yer Çekimli Aşklar - 1995
Nihavend Mucize - 1997
Eylül Fırtınası - 1999
Eğreti Gelin - 2004

Filmleri - Yapımcı (27)
Dolandırıcılar Şahı - 1960
Seni Kaybedersem - 1961
Allah Cezanı Versin Osman Bey - 1961
Cengiz Han'ın Hazineleri - 1962
Azrailin Habercisi - 1963
Yarın Bizimdir - 1963
Toprağın Kanı - 1966
Maden - 1978
Minik Serçe - 1978
Adak - 1979
Talihli Amele - 1980
Deli Kan - 1981
Göl - 1982
Mine - 1982
Seni Seviyorum - 1983
Bir Yudum Sevgi - 1984
Asiye Nasıl Kurtulur - 1986
Ölü Bir Deniz - 1989
İçimizden Biri: Yunus Emre(TV) - 1989
Safiyedir Kızın Adı - 1991
Düş Gezginleri - 1992
Mozaik - 1992
Gece, Melek Ve Bizim Çocuklar - 1993
Nihavend Mucize - 1997
Eylül Fırtınası - 1999
Sıdıka - 2000
Şıh Senem - 2003

Filmleri - Senaryo (52)
Kanlı Feryad - 1951
İki Kafadar Deliler Pansiyonunda - 1952
Aşk Izdırabtır - 1953
Hıçkırık - 1953
Dağları Bekleyen Kız - 1955
İlk Ve Son - 1955
Kadın Severse - 1955
Beş Hasta Var - 1956
Gelinin Muradı - 1957
Bir Şoförün Gizli Defteri - 1958
Çoban Kızı - 1958
Kumpanya - 1958
Yaşamak Hakkımdır - 1958
Üç Arkadaş - 1958
Bu Vatanın Çocukları - 1959
Ala Geyik - 1959
Karacaoğlan'ın Kara Sevdası - 1959
Şoför Nebahat - 1960
Ateşten Damla - 1960
Suçlu - 1960
Seni Kaybedersem - 1961
Yaban Gülü - 1961
İki Gemi Yanyana - 1963
Öp Annemin Elini - 1964
Keşanlı Ali Destanı - 1964
Murat'ın Türküsü - 1965
Yasemin'ın Tatlı Aşkı - 1968
Kızıl Vazo - 1969
Ateş Parçası - 1971
Battal Gazi Destanı - 1971
Zavallılar - 1974
Kuma - 1974
Deli Yusuf - 1975
Mağlup Edilemeyenler - 1976
Güllüşah İle İbo - 1977
Minik Serçe - 1978
N'Olacak Şimdi - 1979
Zübük - 1980
Deli Kan - 1981
Mine - 1982
Dolap Beygiri - 1982
Bir Yudum Sevgi - 1984
Dul Bir Kadın - 1985
Asiye Nasıl Kurtulur - 1986
Kadının Adı Yok - 1987
Arkadaşım Şeytan - 1988
Ölü Bir Deniz - 1989
Berdel - 1990
Safiyedir Kızın Adı - 1991
Düş Gezginleri - 1992
Tatlı Betüş - 1993
Eğreti Gelin - 2004
[değiştir]
Eserleri (1)
Şoför Nebahat - 1960

 

Filmleri - Yönetmen Yardımcısı
Allah Kerim - 1950


Ödülleri
23. Antalya Film Şenliği, 1986, Ah Belinda, En İyi Yönetmen
Gazeteciler Cemiyeti Türk Film Festivali, 1959, Bu Vatanın Çocukları, En Başarılı Rejisör
13. Antalya Film Şenliği, 1976, Deli Yusuf, En İyi Yönetmen
21. Antalya Film Şenliği, 1984, Bir Yudum Sevgi, En İyi Yönetmen
9. Antalya Film Şenliği, 1972, Zulüm, En İyi Yönetmen
15. Antalya Film Şenliği, 1978, Selvi Boylum, Al Yazmalım, En İyi Yönetmen
33. Antalya Film Şenliği, 1996, Selvi Boylum, Al Yazmalım, Yaşam Boyu Onur Ödülü
10. İstanbul Film Festivali, 1991, Selvi Boylum, Al Yazmalım, Onur Ödülü
Valencia Film Festivali, 1991, Berdel, En İyi Film
6. Adana Altın Koza Film Şenliği, 1992, Berdel, En İyi 2. Film

 

Atıf Yılmaz imzası bir dönemin kalite kontrol bandrolü gibi bir şey idi.